Dişçi korkusu veya terimsel adıyla dentofobi, kendinizde ve çevrenizdeki insanlarda çok sık göreceğiniz bir çeşit fobidir. Birçok fobinin temelinden fobinin ana teması olan durumun – yükseklik, karanlık vb. – geçmişte insan türü için tehlike arz ediyor olması ya da bireyin durumla ilgili kötü bir deneyim yaşamış olması yatar. Genlerimize yahut hafızamıza kazınmış gerçekler bizde kalıcı korkular oluşturur.
Esasen dişçi fobisi psikoloji açısından diğer fobilerden bir miktar farklıdır. Çünkü genetik bir durum olmadığı gibi genelde acı verici ya da tehlikeli deneyimlere değil; tiksinti, müdahalenin oral yolla olması, konforsuz hissetme gibi durumlara dayanır. Çocukluk dönemiyle oldukça ilişkili olan bu korku aslında tehdit oluşturmamasına rağmen düşünsel olarak bunu hissettirecek fikir bozukluklarına dayanır.
Dentofobinin bir diğer önemli farkı da diğer birçok fobi türünden daha zararlı olmasıdır. Köpek fobisi olan biri köpeklerden uzak durabilir. Nitekim insanların köpeklere zarar vermesi çok daha yaygın bir durumdur. Veya karanlık fobisi olan biri aydınlık ve ışık ile fobisini dizginleyebilir. Fakat dişçi fobisine sahip biri dişçiye gitmemeyi tercih edemez. Özellikle gerçekten gitmesi gereken durumlarda gitmek yerine korkusunu ön plana alırsa kişi çok ciddi ağrılar çekebilir, ağız- diş sağlığı bozulabilir hatta dişlerini kaybedebilir. Korku nedeniyle doktora engel olmak da çoğunlukla işlemin daha başarısız yapılmasına ya da uzamasına neden olur.
Bu yüzden üzerinde durulması gereken soru bu korkudan nasıl kurtulacağımızdır. Dişçi korkusu diş ve ağız sağlığını tehdit, eden diş uygulamalarını daha zor ve uzun hale getiren, alınan hizmetin de verilen hizmetin de kalite ve konforunu bozan önemli bir korkudur.
Bir korkuyu yenmek için ilk yapılması gereken o korkunun nedenlerini bulmaktır. Böylece o nedenlere doğru yaklaşımlar sergilenerek sorun çözülebilir. Peki dentofobi neden olur?
Özellikle orta yaşlı kişilerde dişçi korkusunun temelinde çocuklukta yaşanan travmatik anılar kendini gösterir. Diş düşürme sürecindeki evde yapılan uygulamalar, diş hekimlerine gidildiğinde alet ve ilaç yetersizliği dolayısıyla yaşanan sorunlar ve ağrılı uygulama sonrası süreçler bu kişilerde bir çeşit endişe ile zor günler geçeceği hissini yaratır. Bu da insanlarda büyük bir çekince sebebidir. Bu kişiler iyi anlaşacakları ve onları rahatlatan bir hekim ile korkularını yenebilirler. Unutulmamalıdır ki eski uygulamalar geride kaldı e teknoloji bu tedaviyi oldukça kolaylaştırdı.
Çocuklar ise ene temelde oldukça oral öğrenen yaşlarda olduklarından ve haz vermeyen birçok şeyi reddederek yaşadıklarından dolayı bu şekilde bir tepki verebilmektedirler. Onlar için yapılacak şey durumu farklı şekilde şartlamaktır. Diş hekimini sevmeleri ve bu sürecin ödüllendirici olduğunu hissetmeleri korkularını yenmeleri açısından kilit rol oynar. Evde yapılacak profesyonel olmayan uygulamalardan kaçınmak, ebeveynlerin onlara korkutucu olabileceğini hissettirmemesi çocuklar için diş tedavisini normalleştirecektir.
Birçok kişi de dişçi korkusunu kötü tecrübeler dolayısıyla yaşarlar. Bu beynimizin bir savunma mekanizmasıdır. Yaşanan kötü tecrübe dolayısıyla aynı durumda kalmamak için kendimizi sakınmamızı sağlar. Bu gibi bir durum sebebiyle oluşmuş korkuyu yenme yolculuğunuza sizi rahat hissettiren bir ortam ve hekim tercihi ile başlayabilirsiniz. Böyle bir değişim sizin için tamamen çözüm bile olabilir.
Dişçi korkusunu yenmek sizin için imkansız görünüyorsa bir psikolog ile görüşmek yararlı olabilir. Korkunuzun temeline inerek oluşmuş yerleşik düşünceyi görmenizi ve tıkmanızı sağlayacak uygulamalar yararlı olacaktır. Bu çeşit bir terapi için “Bilişsel Davranışçı Terapi” uygulamalarını denemek isteyebilirsiniz. Ayrıca yaşanan korkuyu terapist ile iş birliği içinde diş hekimi ortamına ve uygulamalarına maruz kalarak kontrollü biçimde anlamsızlaştırmak önemli çözümlerdendir. Kişinin duruma duyarsızlaşması ile korku ortadan kalkacaktır.
Tabii ki, her şeyden önemlisi bu korkunun oluşacağı durumlara maruz kalmamak, fizyolojik ve psikolojik sağlık için hiçbir tedaviyi geciktirmemektir.
